De originele kaart uit 1565, waarvan het enige bekende exemplaar in het Museum Plantin Moretus wordt bewaard, is ontworpen door de Italiaan Virgilius Bononiensis. Ze toont de handelsmetropool Antwerpen op het hoogtepunt van haar economische bloei, met de nieuw gebouwde, gebastionneerde omwalling en de pas aangehechte Nieuwstad. De Antwerpse drukker Gillis Coppens van Diest drukte het plan op 20 bladen handgeschept papier. De kaart is van een uitzonderlijke nauwkeurigheid en kwaliteit. Het is het meest monumentale en meest gedetailleerde portret van Antwerpen tijdens de Gouden eeuw.
Met dit zicht vanuit de landzijde wilde Bononiensis de troeven van Antwerpen maximaal uitspelen. Door de stad vanuit het oosten af te beelden, lag de focus niet alleen meer op de rede, maar ook en vooral op de nieuwe versterkingswerken. De prent vestigt de aandacht op de herwonnen militaire kracht van Antwerpen en op de recente havenuitbreiding in de Nieuwstad. Enkele prestigieuze openbare en religieuze gebouwen die toen gloednieuw waren, zijn op de kaart iets vergroot weergegeven.
De kaart in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience is een lithografische facsimile van de Bononiensiskaart, gemaakt door Achiel Kas rond 1900. Achiel Kas (1861-1927) was schilder en graficus en legde zich toe op de steendruk. Hij werkte als tekenaar bij het Stadsarchief, waar hij nauwgezette reproducties maakte van oorspronkelijke stukken. De kaart van Kas is een zeer geslaagde reproductie van de originele houtsnede, uitgevoerd op 24 bladen papier en met de hand ingekleurd in aquarel. Kas vulde daarbij enkele lacunes in de oorspronkelijke kaart aan.
- Virgilius Bononiensis, Urbs Antverpia, gezicht in vogelvlucht vanuit het oosten, 1565
Met de hand ingekleurde houtsnede, gedrukt op 20 bladen papier, 120 x 265 cm
Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet - Achiel Kas, Facsimile van het plan van Virgilius Bononiensis, rond 1900
Moderne lithografische reproductie, gedrukt op 24 bladen papier, 126 x 268 cm
Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience
